Εξωχώρι

Εξωχώρι: Είναι η πρώην κοινότητα Ανδρουβίστης, που μετονομάστηκε το 1932 και βρίσκεται στη ΒΔ πλευρά του Ταϋγέτου σε υψόμετρο 500 μ. και σε απόσταση 8 χλμ. από τη Καρδαμύλη και τη θάλασσα. Το Εξωχώρι, μαζί με το Νίκοβο, τα Πρίπιτσα και τη Χώρα, αποτελεί Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Λεύκτρου.

Σαν Ανδρούβιστα αναφέρεται για πρώτη φορά το 1278 σε έγγραφο Ενετικού δικαστηρίου, εμφανίζεται στον «Ορισμόν» του Δεσπότη του Μυστρά Θεόδωρου Β’ Παλαιολόγου, που συντάχθηκε το 1440, αλλά και στη κατάσταση που δόθηκε από το Πέτρο Μέδικο το 1465, με τους ενόπλους που διαθέτουν τα χωριά για τυχόν επαναστατικό κίνημα.

Συγκεκριμένα: ARDUVISTA, MEGALI CHORA 80, NIXOVO DI ARDUVISTA 40, CRIMIGNONODI ARDUVISTA 35, LENTIGNI 40, CERIA DI ARDUVISTA 10, PRECISTA DI ARDUVISTA 25. Ο Γεώργιος Σκούμπλος υπογράφει ως «Ταβουλάριος Αρδούβιστας με όλην μου τη Χώρα», στην επιστολή που έστειλαν οι Μανιάτες στο Δούκα του Νεβέρ το 1618.

Υπόψη ότι η Ανδρούβιστα αποτελούσε κλειδί διόδου από τη Λακωνία προς τη Μεσσηνία και δεν ήταν ένα χωριό, αλλά μια περιοχή διάσπαρτη με πολλούς μικροοικισμούς, που είχε ως κέντρο τη Χώρα, όπως άλλωστε φαίνεται από τους προαναφερόμενους καταλόγους.

Στις αρχές του 17ου αιώνα η περιφέρεια εμφανίζεται με 10 οικισμούς και 430 οικογένειες συνολικά. Έξι από τους οικισμούς βρίσκονταν στα ενδότερα, συσπειρωμένοι σε 2 ομάδες στις 2 πλευρές της μεγάλης και απόκρημνης χαράδρας Τροσκονά (Βυρός), που συναποτελούσαν το κεντρικό σύνθετο σχηματισμό Χώρα Ανδρούβιστας και Τσέρια. Οι άλλοι 4 μεμονωμένοι οικισμοί βρίσκονταν προς τα δυτικά, σε πιο ομαλό τμήμα και είχαν δικούς τους άρχοντες, ανεξάρτητους από τον άρχοντα της Ανδρούβιστας.

Η Ανδρούβιστα ήταν η ορεινή και οχυρή παλαιά πρωτεύουσα όχι μόνο της Μεσαιωνικής, αλλά και της αρχαίας Καρδαμύλης, ενώ η οικογένεια των Τρουπάκηδων είχε ως πρώτη έδρα τη Χώρα. Από τη περιοχή αυτή αποικήθηκαν οι γύρω σημερινοί οικισμοί, ενώ από το 1621-1832 ήταν έδρα Επισκοπής και Καπετανίας και μετά το 1827 έδρα επαρχίας, για αρκετά χρόνια.

Οι κάτοικοι το 1571 παίρνουν μέρος στην εξέγερση των Μελισσηνών, όπως και σ’ αυτήν του 1605, ενώ το 1821, υπό το Παναγιώτη και Διονύση Τρουπάκη πολεμούν 800 ένοπλοι και άλλοι 300 υπό το Θεόδωρο Κολοκοτρώνη.

Πολεμούν στη Καλαμάτα, στη Κακή Σκάλα, στη Καρύταινα, όπου σκοτώθηκε ο Π. Φασέας γαμπρός του Μούρτζινου, αλλά και στη Βασιλική, όπου εμποδίζουν τον Ιμπραήμ να προχωρήσει προς τη Μάνη.

Στη περιοχή ξεχωρίζουν οι πύργοι Φασέα, Πατριαρχέα, Προκοπέα, Zερβέα και Κιτρινιάρη του 1786.

Ο Νηφάκος γράφει για τα χωριά της περιοχής:

«Τα Τζέρια και οι Κάλυβες, Ξεχώρι, Σκαρδαμούλα,
Προάστειον και Λιασίνοβα και η Σαϊδόνα, ούλα.
Αυτά και η Ανδρούβιστα και όλα τα πουλία
Εις την ποδέαν βρίσκονται του Μακρυνού Ηλία…»

Εδώ γεννήθηκε ο φιλόλογος, ερευνητής και λογοτέχνης, Σταύρος Σκοπετέας (1908-1958) με πλούσιο συγγραφικό έργο, που διετέλεσε Διευθυντής της βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων.

Πρόσφατα ξεκίνησε η κατασκευή ξενοδοχείου, μετά από δωρεά της Aλεξάνδρας Tαμπουρέα, με σκοπό να χρησιμοποιηθεί ως χώρος φιλοξενίας και ανάπαυσης ανθρώπων που θα επισκέπτονται την περιοχή.

Στο σχολείο του χωριού έχει δημιουργηθεί Ιστορικό - Λαογραφικό Mουσείο Εξωχωρίου "Η ΑΝΔΡΟΥΒΙΣΤΑ" που αποτελεί ένα ζωντανό συνεχή, πολιτιστικό οργανισμό.

Σημαντική θεωρείται η παρουσία του Συλλόγου Eξωχωριτών Kαλαμάτας “O TAΫΓETOΣ” στις τοπικές εκδηλώσεις ενώ αξιόλογη δραστηριότητα παρουσιάζει και ο Πολιτιστικός Σύλλογος Eξωχωριτών της Aθήνας. 

Πηγή: http://www.mani.org.gr/horia/dlefktrou/xehori/xeh/exohori.htm

http://www.panoramio.com/photo/13366360